Πρωταπριλιά αύριο

Την πρώτη ημέρα του Απριλίου υπάρχει το έθιμο να γίνονται φάρσες με βάση την ψευτιά. Άγνωστο πώς προήλθε αυτό το έθιμο.
Μια παλιά συνήθεια, που διατηρείται ακόμα και σήμερα, είναι να λένε οι άνθρωποι ψέματα μεταξύ τους την Πρωταπριλιά και να προσπαθούν να ξεγελάσουν όσους μπορούν περισσότερους γνωστούς και φίλου.
Την προέλευση της πρωταπριλιάτικης φάρσας κανένας δεν μπορεί ασφαλώς να ορίσει. Κατά τη γνώμη πολλών ιστορικών η συνήθεια αυτή άρχισε στην Ευρώπη κατά το 16ο αιώνα επί βασιλείας του Καρόλου του Θ΄. Τότε με διάταγμα που υπογράφηκε στην έπαυλη Ρουσιγιόν, μετατέθηκε η αρχή του έτους από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου. Επειδή έγινε η μετάθεση της Πρωτοχρονιάς φυσικό ήταν να σταματήσει και η ανταλλαγή δώρων και ευχών την 1η Απριλίου. Δύσκολα όμως ξεριζώνεται μια παλιά συνήθεια, γι’ αυτό και πολλοί συνέχισαν να κάνουν χάρη αστειότητας ψεύτικα δώρα και ψεύτικες ευχές την ημέρα της Πρωταπριλιάς.
Άλλοι ιστορικοί υποστήριζαν ότι η συνήθεια αυτή μας ήρθε από τις δυτικές χώρες, στις οποίες η εποχή του ψαρέματος αρχίζει την 1η Απριλίου. Επειδή λοιπόν την εποχή αυτή τα ψάρια πιάνονται δύσκολα και ξεφεύγουν, δημιουργήθηκε το έθιμο του «πρωταπριλιάτικου ψαριού» και οι φαρσέρ πρόσφεραν αντικείμενα, που έφευγαν από τα χέρια, όπως τα ψάρια.
Κατά πολλούς η πρωταπριλιάτικη φάρσα έχει την προέλευσή της από τη γιορτή της «κοροϊδίας και του ξεγελάσματος» της ρωμαϊκής θεάς «Βένους Απρίλης», δηλαδή της Απριλίου Αφροδίτης, ενώ άλλοι επιμένουν ότι με τα πρωταπριλιάτικα ψέματα και αστεία μεγάλη σχέση έχει η Ινδή θεά του έρωτα η περίφημη Μάγια.

Το ψέμα (της πρωταπριλιάς) στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα διαφοροποιήθηκε το έθιμο και πήρε την γνωστή ελληνική χροιά . Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του.Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χήρεψει γρήγορα. Στη Θράκη το βρόχινο νερό της Πρωταπριλιάς θεωρείται θεραπευτικό και γι’ αυτό το μαζεύουν σε μπουκάλι και πίνει απ’ αυτό ο άρρωστος.

Στην Κομοτηνή, την παλιά Γκιουμουλτζίνα, λέγανε πως την πρωταπριλιά το είχαν σε καλό να γελούν, «για να γίνουν τα κουκούλια τους»,όταν, βέβαια, είχαν σηροτροφία (εκτροφή μεταξοσκωλήκων). Στην Τζαντώ της Ανατολικής Θράκης, είχανε, λέει, σε καλό να γελάσουν τον άλλον, για να κάνουν τα δέντρα καρπό Μα κείνος που ξεγελιόταν το είχε σε κακό όλο το χρόνο θα ήτανε γελασμένος, κι αν ήταν παντρεμένος, θα χήρευέ. Στην Άνδρο, πάλι, λένε ψέματα την 1η του Μάρτη κι όχι την Πρωταπριλιά.